මෙම ඒකකය සමස්ත විෂය පථයේ 4% ක පමණ දළ ලකුණු බරක් දරන අතර, එය පරිගණක ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය (Architecture), දෘඪාංග පිළිබඳ පදනම, සහ උපදෙස් චක්රය (Fetch-Execute Cycle) පිළිබඳව ප්රශ්න සඳහා පදනම සපයයි。
පරිගණක තාක්ෂණයේ පරිණාමය, වසර 80 කට අධික කාලයක් පුරා සිදු වූ ප්රධාන දෘඪාංග විප්ලවයන් මත පදනම් වී ඇත。
Table 1: පරිගණක පරම්පරා සහ ප්රධාන තාක්ෂණය
| පරම්පරාව | කාලය | ප්රධාන දෘඪාංග තාක්ෂණය |
|---|
| 1 වන (First) | 1940-1956 | රික්තක නල (Vacuum Tubes) |
| 2 වන (Second) | 1956-1963 | ට්රාන්සිස්ටර (Transistors) |
| 3 වන (Third) | 1964-1975 | ඒකාබද්ධ පරිපථ (Integrated Circuits - IC) |
| 4 වන (Fourth) | 1975-1989 | ක්ෂුද්ර සකසනය (Microprocessor) / VLSI |
| 5 වන (Fifth) | 1989-වර්තමානය | කෘත්රිම බුද්ධිය (AI) / ULSI |
වොන් නියුමන් ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය (Von Neumann Architecture)
නවීන පරිගණකවල මූලික සැලසුම වන අතර, එහි ප්රධාන ලක්ෂණය වන්නේ **ගබඩා කළ ක්රමලේඛ සංකල්පය (Stored Program Concept)** වේ. මෙහිදී උපදෙස් සහ දත්ත යන දෙකම ගබඩා කරන්නේ **එකම ප්රධාන මතකයේ** ය。
ප්රධාන සංරචක:
- ආදානය / ප්රතිදානය (Input / Output)
- පාලන ඒකකය (Control Unit)
- ගණිතමය හා තාර්කික ඒකකය (ALU)
- ප්රධාන මතකය (Main Memory)
- ද්විතීයික ආචයනය (Secondary Storage)
🎯 විභාග ඉලක්කගත සටහන (Von Neumann)- මෙම සැලසුම, දත්ත සහ උපදෙස් ලබා ගැනීමට **පොදු බස් මාර්ගයක් (Shared Bus)** භාවිතා කරන නිසා **Von Neumann Bottleneck** නම් වේග සීමාවක් ඇති වේ.
CPU යනු පරිගණක පද්ධතියක සැකසුම් කාර්යයන් සිදු කරන කොටසයි. එය ප්රධාන අංග 3 ක එකතුවකි。
CPU හි ප්රධාන සංරචක:
- **පාලන ඒකකය (Control Unit - CU):** පරිගණක පද්ධතියේ සියලුම උපක්රම පාලනය කරයි.
- **ගණිතමය හා තාර්කික ඒකකය (ALU):** සියලුම වර්ගයේ අංක ගණිතමය හා තාර්කික ක්රියා සිදු කරයි.
- **මතක රෙජිස්ටර (Memory Registers):** මධ්ය සැකසුම් ඒකකය තුළ පිහිටා ඇති ඉතා වේගවත්ම මතකයයි.
ප්රධාන රෙජිස්ටර (Registers)
- **ක්රමලේඛ ගණකය (PC):** ඊළඟට ක්රියාත්මක කළ යුතු උපදෙසෙහි මතක ලිපිනය තබා ගනී.
- **මතක ලිපින රෙජිස්ටරය (MAR):** මතකයේ කියවීමට හෝ ලිවීමට අවශ්ය ස්ථානයේ ලිපිනය තබා ගනී.
- **මතක දත්ත රෙජිස්ටරය (MDR):** මතකයෙන් කියවන දත්ත හෝ මතකයට ලිවිය යුතු දත්ත තාවකාලිකව තබා ගනී.
උපදෙස් චක්රය යනු CPU විසින් මතකයෙන් උපදෙස් ලබාගෙන, විකේතනය කර, ක්රියාත්මක කිරීම සඳහා අනුගමනය කරනු ලබන චක්රීය ක්රියාවලියයි。
පියවර ත්රිත්වය:
- **ආහාරනය (Fetch):**
ප්රධාන මතකයෙන් උපදෙසක් ලබා ගැනීම.
- **විකේතනය (Decode):**
ලබාගත් උපදෙස විකේතනය කිරීම.
- **ක්රියාත්මක කිරීම (Execute):**
උපදෙස ක්රියාත්මක කිරීම.
📥 සටහන් PDF බාගත කරන්න
සියලුම සටහන් පහසුවෙන් මුද්රණය කර ගැනීම සඳහා PDF ගොනුවක් ලෙස බාගත කර ගත හැකිය。
⬇️ PDF ගොනුව බාගත කරන්න (Download)
පරිගණකයේ ක්රියාකාරිත්වය තේරුම් ගැනීමට අදාළ ගණනය කිරීම් සහ තොරතුරු මෙවලම්。
I. CPU ගෘහ නිර්මාණ ශිල්ප සංසන්දනය
Harvard සහ Von Neumann ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පවල ප්රධාන වෙනස්කම් බලන්න。
| ලක්ෂණය | Von Neumann | Harvard |
|---|
| මතක වෙන් කිරීම | දත්ත සහ උපදෙස් සඳහා පොදු මතකය | දත්ත සහ උපදෙස් සඳහා වෙනම මතක (Separate Memories) |
| බස් මාර්ග | පොදු බස් මාර්ගයක් (Single Bus) | වෙනම බස් මාර්ග (Separate Buses) |
| වේගය | Bottleneck නිසා සීමිතයි | ඉතා වේගවත් (Faster Execution) |
II. රෙජිස්ටර කාර්යය පරීක්ෂක
ප්රධාන රෙජිස්ටර සහ ඒවායේ කාර්යයන් ගළපන්න。
පරිගණකය හැඳින්වීම යන ඒකකයේ ප්රධාන මාතෘකා ආවරණය වන පරිදි සකස් කරන ලද ප්රශ්න。
📥 ව්යුහගත ප්රශ්න සහ පිළිතුරු PDF
සියලුම රචනා ප්රශ්න සහ මාර්ගෝපදේශ PDF ගොනුවක් ලෙස බාගත කර ගත හැකිය。
⬇️ PDF ගොනුව බාගත කරන්න (Download)
නිවැරදි පිළිතුර තෝරන්න. (MCQ 10)
කාඩ්පත පෙරලීමට ක්ලික් කරන්න。
2 වන ඒකකයට අදාළ බාහිර ඉගෙනුම් සම්පත්。
💻 වීඩියෝ නිබන්ධන (YouTube)
පරිගණක පරම්පරා සහ ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය පිළිබඳ සිංහල මාධ්යයෙන් වීඩියෝ පාඩම්。
දැන්ම පිවිසෙන්න →විෂය නිර්දේශය
විෂය නිර්දේශය (පරිගණකය හැඳින්වීම - GCE AL ICT පාඩම 2)。
දැන්ම පිවිසෙන්න →📝 A/L පසුගිය විභාග ප්රශ්න
පසුගිය වසරවල CPU සහ Registers ප්රශ්න පත්ර සහ පිළිතුරු පිරික්සන්න。
දැන්ම පිවිසෙන්න →🛠️ Online CPU Simulator
Fetch-Decode-Execute චක්රය අන්තර්ජාලය හරහා අනුකරණය කරන්න。
දැන්ම පිවිසෙන්න →